Саулукълу жашауну амаллары

Къышда хауаны халы бир кибик болмагъаны себепли, адамлагъа сууукъ кирип, терк-терк ауруучудула. Аны хатасындан жётел, кесекле тиедиле эм къалтырауукъ да къысыучуду.  Саусузланы асламысы наныкъ чай ичедиле, ингаляция этедиле, сора андан ары да игиге хазна айланмай ауруйдула. Бюгюнлюкде  россейли врачланы айтханларына кёре, ол болумдан жаланда наныкъ чай бла къутулаллыкъ тюйюлсюз.

Сизни къыйнагъан ауруудан къутулур ючюн, кючлю дарманла керекдиле. Кесеклени сууукъ ургъандан къалай айырыргъа боллукъду? Сууукъ ургъан тамакъны ачытады, бурун суу келтиртеди, жётел этдиртеди. Саныгъызны температурасы артда кётюрюледи, бир-бирде уа кётюрюлмей да къалады. Кесекле уа башха тюрлю боладыла. Сиз билмей тургъанлай ауруп башлайсыз. Эки сагъат мындан алда саулугъугъуз бек иги болгъан эсе да, сууукъ тийип, къалтырап башлайсыз, температурагъыз 38-39 градусха дери кётюрюледи, башыгъыз атылыргъа жетип ауруйду, шаугютлеригиз ачыйдыла… Бурун суу этмейсиз, жётелигиз да алыкъа жокъду –артдаракъ боллукъдула ала, ауруу тийгенден сора  эки неда тёрт кюн озуп. Кёпле ол болумлада санларыны къызыулукъларын азайтырыкъ дарманланы эм антибиотиклени ичип башлайдыла, андан эсе башха мадарла этсегиз игиди.

Биринчи бор-вирусну тыйыгъыз. Кесекле тийгенин сезе эсегиз, вирусха къажау кюрешни не къадар эртте башларгъа кюрешигиз,аурууну оздурмаз ючюн. 

 Россейли алимлени айтханларына кёре, кесекледен алтмыш неда алтмыш беш жыллыкъладан абаданла, гитче сабийчикле, сабий табаргъа хазырланнган тиширыула, эски ауруулары болгъанла, заманында вируслагъа къажау прививка этдирмеген неда вируслагъа къажау дарманланы ичмеген адамла ёледиле. Вируслагъа къажау хайырланыргъа жараулу дарманла шёндю кёпдюле. Тюзюнлей себеплик этерикле (тамифлю, реленза) - кесеклени вирусуна къажау кюрешгенле, аланы жайылыргъа къоймагъанла. Вирусла уа бек терк жайыладыла – клеткагъа сингнген вирус 20 минутну ичинде жюзле бла саналгъан «туудукъла» береди. Сагъатны ичинде уа – миллионла бла саналгъан «учхунланы».  Сиз вируслагъа къажау дарманны ичейими огъесе ичмейими,-деп сагъыш эте тургъунчу, ол сизни чархыгъызда сюйгенича ишлеп башлайды.

Вируслагъа къажау кюреширге жарагъан дарманланы къауумлары – интерферонладыла эм интерферонланы индукторларыдыла (кагоцел, амиксин, циклоферон, арбидол, виферон). Ала вирусну тыймайдыла, иммунный системагъа болушадыла анга къажау турургъа. Башхача айтсакъ, ашны иммуномодуль къыйматлары бардыла. Болсада  кёп врачла аллай амалланы жылны ичинде тёрт кереден кёп хайырланыргъа керек тюйюлдю, дейдиле.

Экинчи борч-бийик температураны азайтыгъыз. Иссиликни азайтхан дарманла кесеклени вирусуна заран этмейдиле. Аланы борчлары - температураны азайтыуду, къалтырауну, баш аурууну, шаугютлени аурууларын кетериудю. Адам къоркъурча аурумай эсе – стенокардиясы, ишимический аурууу, жюрек аурууу жокъ эселе, ёпкелери аурумай эселе, солуу тамырлары аурумай эселе, чархыны температурасы 38-38,5 градус эсе, аны азайтыргъа кюрешмегиз – вирус терк ёллюкдю.

Суусун затланы кёп ичигиз – ол къалтырауукъну эм интоксикацияны азайтырыкъды эм терк сау болургъа себеплик этерикди. Къусарыгъыгъыз келе эсе, терк-терк, болсада аз-аз суу ичигиз. Сёз ючюн, уллу къашыкъ бла бир сууну хар он неда онбеш минутдан ичип туругъуз.

Ючюнчю борч «болушлукъчуланы» чакъырыгъыз,  тёрт беш кюнден сора халыгъыз игиленмей эсе, ол бактерия болум осаланнганыны шартыды. Аллай болумлада антибиотик дарманланы ичер кереги жокъду. Биринчи кюнледе аллай дарманланы ичип башлау бек уллу терсликди. Биринчиден, антибиотикле кесеклени вирусуна не аз да заран этмейдиле. Ол дарманла артдаракъ керек боллукъдула - аланы ичерге кезиу жетсе, алай этерге кереклисин врач айтса. Экинчиден, сиз аланы ауруп башлагъанлай хайырланмай къоймай эсегиз, эртте- кеч болса да, алагъа къажау турлукъ жаратылмай къалмайды. Эсигизде тутаргъа керексиз, кесекле башха тюрлю аурууланы да къозгъаргъа боллукъдула, ала да бек къоркъуулуладыла. Алайды да, ОРВИ неда кесекле тийгенлерин сезсегиз, оздурмай врачны чакъырыгъыз. Бу билдириуле  «Аргументы и факты» газетден алынып басмаланадыла.