Маданият

Байкъуш уллу юйюрде кичи болуп туугъан эди. Аллайлада болуучусуча, ата-анадан да бек къарындаш-эгеч тюзетгендиле аны жашаугъа. Артда уа кичини къоншу элде темирчиге элтип, анга сохта этип, жылдан артыкъ тутхандыла аны биргесине, усталыкъ алсын деп. Темирчи элде къалай керек болгъанын ким да биледи, анга не тюрлю власть да онг кёзден къарагъанды.  

Бюгюннгю ушакъ нёгерим къарачай-малкъар халкъны фахмулу жырчыларындан бири Катчиланы Робертди. Жаш жырчыны чыгъармачылыгъын сюймеген, аны ауазын башхаладан айыра билмеген хазна адам табылыр миллетибизде. 

Испанияда алано итле (бульдогла) неда алан эгерле бурунладан бери белгилидиле. Алимле айтханнга кёре, бешинчи ёмюрде Аланла Ибериягъа чабыууллукъ этгенлеринде биргелерине келтиргендиле. Аланланы бир къаууму Шимал Африкагъа кетгенлеринден сора, ала иелери бла анда-мында жайылгъандыла.

Абадан тёлюню жашауунда радиону магъанасы уллу болгъанды десем, ётюрюк айтмам. Элледе 70-80-чи жыллада окъуна телевизорла хар юйюрде да жокъ эдиле. Радио уа хар кимде да болгъанды. 

Алгъаракълада белгилегенибизча, фахмулу жашыбыз, композитор Малкъондуланы Ахматха «Россей Федерацияны Композиторларыны союзуну келечиси» деген ат берилгенди, ол  музыкачыланы халкъла аралы гильдиясына киргенди.  Ахматны алгъышлап, анга бир къауум соруу да бергенбиз.

Нальчикде  Къулий атлы орамда  онунчу номерли библиотекада белгили къабартылы назмучу Инна Кашежеваны эсгергендиле.  Тюбешиуню библиотеканы таматасы Багова Аминат  Мухамедовна эм аны биргесине ишлегенле хазырлагъандыла.

Таира Пухаеваны  атасы  дюгерлиди,  анасы  уа  таулуду.  Ол  сабийлигинден  бери  Нальчикде  жашайды,  эки  тилни  да  аламат  биледи.  Ариу  къол  ызы  бла  кёплени  сейир этдирген  къызны бюгюнлюкде    уллу салону    барды.  Кийимле  чыгъарады.  Аны  тутхан  ишинде  профессионал  болгъаны  да  баямды. Бюгюн  а  ол  бизни  ушакъ  нёгерибизди.

Озгъан айда Суратлау искусстволаны А.Ткаченко атлы музейинде эки кёрмюч ачылгъанды. Бири Ленинградны  фашистледен азатлаугъа 80 жыл толгъанына аталып, «Блокадной вечности страницы» деген ат бла, экинчиси уа белгили поэт Александр Пушкин туугъанлы 225 жыл толгъанына - «Напеву Пушкинскому вторя» деген.

Шаханланы Сафарны къызы Фариза халкъыбызны фахмулу къызларындан бириди. Ол эрттеден бери тигиу бла кюрешеди, бюгюнлюкде аны усталыгъын республикада кёпле биледиле, къол ызын жаратадыла. Ол тюрлю-тюрлю фестивальлада, кёргюзтюуледе алчы жерлеге тийишли болгъанлай турады, аны аламат милет оюуларын  бла кийимлерин «Алтын къол» фестивальда да кёре турургъа онг барды. Ресторанлада, больницада ишлегенле, аны къол ызына бюсюреп, кеслерине энчи ишчи кийимле тикдиредиле. Бюгюн ол бизни ушакъ нёгерибизди.

Жерине кёре жиляны, деген нарт сёзде айтылгъаныча, къайсы адабиятда да бу ангыламланы суратланнганы да табийгъатха, жамауатха, адамгъа кёре болады. Тема сейир кёрюннгени бла бирге кенгди, къыйынды. Аны терен тинтирге уллу илму ишле керекдиле. Бу кюнледе бир ненча художестволу чыгъарманы къайтарып окъугъаным себепли, тема бла байламлы къауум тизгин жазаргъа кёлленнгенме, жазыучуланы бу жаны бла кёз къарамларына, суратлау амалларына да эс бурургъа излей.